Van koestal naar kroonluchtershowroom
Wonen en werken in de natuur
Na een uitvoerige zoektocht naar de perfecte woning streken antiquairs Han en Saskia van der Lans neer in het Achterhoekse Hummelo. Daar vonden ze een pand dat aan al hun eisen voldeed: karakteristiek, midden in de natuur en met voldoende ruimte voor hun omvangrijke collectie antieke kroonluchters. De boerderij maakt onderdeel uit van het lommerrijke landgoed Keppel.
Tekst | Didier van Det Fotografie | Otto Kalkhoven
De monumentale boerderij ligt aan een eeuwenoude, onverharde hessenweg. Het kost weinig moeite je voor te stellen hoe handelaren uit Noord-Duitsland hier ooit met paard en wagen voorbij trokken om hun waren te slijten in de Hanzesteden en Utrecht. Toch heeft de tijd niet stilgestaan. In samenspraak met de eigenaar voerden Han en Saskia een grondige restauratie uit. Het doel was tweeledig: de gebouwen toekomstbestendig maken én weer terugbrengen naar de sfeer van 1915, het jaar dat de boerderij haar huidige vorm kreeg. Er moest dus tegelijkertijd honderd jaar voor- en honderd jaar achteruit gedacht worden. Han en Saskia waren twee maanden bezig om alles uit het pand te halen wat er oorspronkelijk niet thuishoorde. Verlaagde plafonds, platen op de paneeldeuren, het belandde allemaal in de afvalcontainers. ‘Pas dan zie je de originele structuur van het huis’, vertelt Han. ‘Maar ook een deel van de problemen: houtworm, boktor, een muizenfamilie en door houtrot aangetaste balken.’
Kleurrijk
Nadat het pand van alle ‘opsmuk’ was ontdaan gingen de twee met de rentmeester van het landgoed om de tafel voor een goed restauratieplan. Uitvoerders waren aannemers die al veel voor het landgoed deden. Begonnen werd met de kapconstructie. ‘Zo’n tachtig procent van de sporen moest vervangen worden’, zegt Han. ‘Dit gebeurde zoveel mogelijk met oud hout. En als er toch nieuw hout nodig was, gebruikten we vaak Douglashout afkomstig van het landgoed zelf.’
Voor het interieur deden Han en Saskia ideeën op uit magazines en in het Openluchtmuseum in Arnhem. Wars van de ‘witepidemie’ die Nederland in zijn greep heeft, zochten ze naar kleurrijke combinaties met een historische grondslag. De omvangrijke Monumentenwaaier Interieur van Boonstoppel bood hierbij houvast. Het schildersbedrijf heeft in 2018 voor dit omvangrijke project een derde prijs behaald in de Nationale SchildersVakprijs.
Opmerkelijk
Han en Saskia passen in de gebouwen duurzame technieken toe, zonder enige vorm van isolatie. Een opmerkelijke keuze. ‘Ik zie het zo: verpest een gebouw niet en houd een monument ook van binnen monumentaal’, betoogt Han. Met slimme ideeën en technieken zijn het huis en de showroom zo comfortabel mogelijk gemaakt. ‘De basisverwarming wordt verzorgd door een lucht/lucht-warmtepomp’, legt Han uit. ‘Hiermee houden we het huis vorstvrij en verwarmen we verder alleen onze werkkamer, waar we de kroonluchters restaureren, tot een behaaglijke temperatuur. Het huis stoken we vervolgens bij met pelletkachels. In de ruimtes waar we niet veel komen hangen infraroodpanelen. Deze elektrische apparaten geven lokaal in no-time een heerlijke warmte. Ook in de grote kroonluchtershowroom maken we hier gebruik van. Deze is toch niet te verwarmen.’ Voor warm water gebruiken ze zogenaamde doorstroomgeisers. Dit is een techniek die je in Duitsland veel ziet en waarmee je snel en energiezuinig warm water kunt opwekken.
Met deze maatregelen weet het stel het energieverbruik goed in de hand te houden. Maar de ambities reiken hoger. Hans’ wens is om een energietuin aan te leggen met zo’n zesendertig zonnepanelen. Hiermee, heeft hij berekend, kunnen zij energieneutraal wonen, werken en nog wat terugleveren aan het net.
Adembenemend
De voormalige koeienstal (de deel) bouwden Han en Saskia om tot sfeervolle showroom voor hun collectie antieke kroonluchters. Ook de varkensstal, een schuur uit 1813, werd volledig opgeknapt en ingericht als showroom. De aanblik van honderden lampen die de eeuwenoude kapconstructies verlichten, is adembenemend.
Han en Saskia zitten al sinds 1994 in ‘het antiek’. Van lieverlee werd verlichting hun specialiteit. Omdat de collectie zo omvangrijk is (zij bestaat uit meer dan vijfhonderd exemplaren) hebben ze altijd wel een lamp die past. Saskia: ‘We proberen eerst uit te vinden welke stijl onze klant aanspreekt, en of die stijl harmonieert met zijn huis. Vervolgens bepalen we de maat, afhankelijk van de kameromvang, plafondhoogte, grootte van bijvoorbeeld een tafel waar hij boven komt te hangen en de gewenste lichtopbrengst. Aan de hand hiervan kunnen we het best passende exemplaar adviseren.’
Smaak
In de showrooms hangen de lampen gerangschikt op stijl: Hollands, Frans, Maria Theresia, Italiaans, plafonnières en hallampen. ‘Voor iedere ruimte in huis bestaat een geschikte lamp’, stelt Han. ‘We hebben vooral klassieke exemplaren -alle in originele staat- die minstens vijftig jaar oud zijn. Daarnaast hebben we een collectie antieke lampen die ruim honderd jaar oud zijn. Dit zijn unieke exemplaren, vaak gezocht door klanten die een lamp uit de tijd van het huis willen.’
Persoonlijk vindt Han bij een balkenplafond een Hollandse kroonluchter het mooist. ‘Maar Frans kristal of een klassieke zakkroonluchter zal zeker ook passen. Het is een kwestie van smaak.’
Droom
Door hun handel in antieke kroonluchters kunnen Han en Saskia hun droom verwezenlijken: wonen en werken op een karakteristieke locatie, midden in de natuur. En de hessenweg? Die heeft zijn oude functie weer terug. Want dagelijks vinden kroonluchters over deze weg een nieuwe bestemming, bij mensen in een Hanzestad, Utrecht of ver daar buiten…
Sprong reeën
Tijdens de verbouwing besloten Han en Saskia, die aanvankelijk nog in Bussum woonden, door de weeks op de boerderij te overnachten. Saskia: ‘Drie maanden lang op oude matrasjes op de houten vloer in de woonkamer. Het was koud, vochtig, echt primitief en afzien. Maar als je dan wakker wordt door de eerste zonnestralen van de dag en vrolijk fluitende vogels, en je spot vervolgens een fazant in het weiland of een sprong reeën die uit het bos tevoorschijn komt, dan vergeet je op slag alle ontberingen. Dit is precies waarom we voor deze plek hebben gekozen: wonen en werken midden in de natuur!’
en nog meer foto’s gemaakt door Otto Kalkhoven voor deze Herenhuis editie
