Achterstallig onderhoud Kapel op ‘t Rijsselt in Eefde
3 november 2021 – Heemschut waarschuwt de gemeente Lochem: “Er bereiken ons de laatste tijd berichten over de verminderde onderhoudstoestand van de kapel op ’t Rijsselt in Eefde.”
Dit is voor Heemschut reden om een aanvraag te doen voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst en zo verval te voorkomen.
Rijke geschiedenis
De kapel staat op een eeuwenoud landgoed dat al in het jaar 1105 wordt vermeld.
In 1850 wordt het landgoed met geldelijke steun van het Koninklijk Huis en vele notabelen uit het gehele land aangekocht om er een “inrigting te stichten ten nutte van de hulpbehoevende, verlatene en veronachtzaamde jeugd”. Op de langste dag van 1851 wordt daartoe, naar Frans voorbeeld in het dorpje Mettray nabij Tours, de landbouwkolonie Nederlandsch Mettray opgericht door de Friese wijnkoopman en weldoener Willem Hendrik Suringar.
Leren en musiceren
In 1862 wordt op het terrein de eerste steen gelegd voor een kerkje: “het Bedehuis, de kapel op ’t Rijsselt”. De kerk verwerft een eigen plek in de omgeving omdat ook de omwonenden er de eredienst bijwonen. Het is in die tijd dat op Nederlandsch Mettray de pupillen grotendeels in hun eigen onderhoud voorzien. Ze krijgen les en leren een vak als bakker, tuinman, timmerman enz. De pupillen hebben zelfs een “…..eigen fanfarekorps dat regelmatig door Eefde en omstreken trok”.
Herbouw
Het neogotische kerkje uit 1862 brandt op een zondagochtend in maart 1954 volledig af en wordt op dezelfde fundamenten vervangen door de tegenwoordige eenvoudige kapel.
Het landgoed en de kapel hebben dus een gezamenlijke unieke geschiedenis in de Nederlandse Mattray.
Architect Anne Sobel
Uit de bouwvergunningstekening voor de kapel uit 1954 blijkt dat een gedeelte van de muren en de steunberen van de oude kerk in takt zijn gebleven. Architect Anne Sobel (1925 – 1977) heeft in de tijd van de wederopbouw gekozen voor een eigentijdse dakconstructie in de vorm van Nemaho-spanten die hij plaatste aan de binnenzijde van de bestaande steunberen.
Architect Anne Sobel heeft een omvangrijk oeuvre achtergelaten in de vorm van woonhuizen, landhuizen en bungalows. Hij is één van de toonaangevende architecten in Zutphen en omstreken in de wederopbouwperiode geweest. De onderwerpelijke kapel is zeker kenmerkend te noemen in zijn oeuvre.
Aanwijzing tot gemeentelijk monument
Samen met de andere gebouwen en door de bijzondere plaats op het landgoed heeft de kerk een hoge ensemblewaarde.
Door de belangrijke historische en geschiedkundige waarde, de architectonische kwaliteiten en de hoge ensemblewaarde vindt Heemschut dat het kerkje een aanwijzing verdient als gemeentelijk monument.
Heemschut verzoekt daarom het college de procedure in werking te zetten zoals die is opgenomen in artikel 3 van de “Erfgoedverordening 2010 gemeente Lochem” en vervolgens de kerk als gemeentelijk monument aan te wijzen.