Bouwplan gaat niet door, Doetinchem trekt principemedewerking in
31 oktober 2022 – De gemeente laat per brief weten dat de principemedewerking is ingetrokken omdat het bouwplan sinds het principebesluit in die mate is gewijzigd dat niet meer wordt voldaan aan dit principebesluit.
De commissie welstand en monumenten gaf geen positief advies voor het gewijzigde bouwplan. De gemeente gaat in participatie met inwoners, ondernemers en belanghebbenden een stedenbouwkundige visie opstellen voor het gebied Plantsoenstraat en Dr. Huber Noodplaats.
Groen op monumentaal perceel in Doetinchem moet wijken voor appartementen
12 augustus 2022 – Als het aan een projectontwikkelaar ligt wordt het monumentale perceel Plantsoenstraat 73 in het centrum van Doetinchem volgebouwd ten koste van de tuin. De gemeente heeft hem de ruimte geboden om een dergelijk plan op stellen. Hoe kan dit?
Het is het bekende liedje dat Heemschut telkens weer moet aanhoren: een projectontwikkelaar koopt een vervallen monument met veel grond en doet dan een voorstel aan de gemeente om het monument te behouden. Gemeenten willen dit graag maar er wordt meestal ook een tegenprestatie gevraagd. De gemeente moet toestemming geven om op het terrein te bouwen, veelal woningen die in de verkoop of verhuur gaan.
Zo ook in Doetinchem, de monumentale en beeldbepalend villa Plantsoenstraat 73 is in matige staat. De villa is onder architectuur gebouwd op een ruim perceel met een grote tuin en vormt een eenheid met vergelijkbare villa’s in de straat. Hoewel de straat niet meer de groene allure van vroeger heeft, is het nog wel een mooie straat, mede dankzij het groen rond het bedreigde pand.
Villa’s en tuinen zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden en van groot belang voor onze cultuurgeschiedenis. Ze laten zien hoe de welgestelden leefden in de steden en geven de variatie die een stad aantrekkelijk maakt.
Echter, de ontwikkelaar wil het groen verwijderen en de grond gebruiken voor woningbouw. Dit is nodig volgens hem omdat hij anders de restauratie van het pand niet kan betalen. Hij legt hiermee het oplossen van zijn financiële problemen dus bij de gemeenschap.
Omwonenden zijn woest en hebben de pers ingeschakeld. Pas na een beroep op de WOB (Wet Openbaarheid van Bestuur) konden zij de stukken inzien. Het blijkt dat er al twee jaar in stilte aan de plannen is gewerkt, blijkbaar wilde de gemeente niet dat de plannen openbaar zouden worden.
Heemschut heeft evenals andere erfgoedorganisaties bezwaar gemaakt bij de gemeente. De inzet van Heemschut is dat de gemeente geen toestemming dient te geven aan deze plannen en de eigenaar moet aanschrijven om het monument te herstellen.
Verstening dreigt voor groene Plantsoenstraat
Nog steeds oogt de Plantsoenstraat in Doetinchem als een ansicht uit het fraai bezongen dorp van Wim Sonneveld. Maar schijn bedriegt. Geruisloos voltrekken zich veranderingen die niet altijd een verbetering zijn. Steeds meer weelderige tuinen rond de monumentale villa’s veranderden afgelopen jaren in parkeerplaatsen, terwijl anno nu een omstreden verbouwingsplan de opmaat dreigt te worden naar nog meer steen dan groen. De buurt roert zich en vindt Deutekom aan haar zijde.
———————————–
Rob Lureman
Plantsoenstraat 73, want daar gaat het over, is de hoeksteen in de villarij in wat doorgaat voor de mooiste straat van Doetinchem. Aan de ene kant, op de plaats van de gedempte stadsgracht, een lommerrijk plantsoen met hoogopgaand geboomte. Aan de andere kant de villa’s en herenhuizen, waarvan het wonen gaandeweg werd ingeruild voor kantoorbestemming. Plantsoenstraat 73, een gemeentelijk monument uit 1886, is danig vervallen en kan wel een opknapbeurt gebruiken. De beoogde renovatie wil de projectontwikkelaar financieren met bebouwing van vrijwel het complete erf. Om nog meer woonruimte te krijgen wil hij ook de kap van de villa lichten en de bestaande twee schilddaken vervangen door één dakpartij die in feite een verdieping extra is. In totaal wordt gedacht aan 10 woningen, waarvan vijf in de gerenoveerde villa en de andere vijf in de omringende nieuwbouw.
De eigenaar-ontwikkelaar (sinds 2019) zegt te gaan voor herstel in oude luister van de villa, maar omwonenden spreken over een bedorven uitzicht en aantasting van het straatbeeld en hun leefomgeving. Ze zijn kwaad dat ze niet tijdig in de verbouwings- en nieuwbouwplannen zijn gekend. Omdat projectontwikkelaar en gemeente al twee jaar met elkaar in gesprek bleken toen ze van de plannen hoorden. Ze vinden dat sprake is van een ernstige aantasting van het monument en verstening van het erfgedeelte dat ze liever als tuin zien. Een van de plannen gaat zelfs uit van bebouwing van het open tussendeel met makelaar-buurman Ten Hag tot de rooilijn van de Plantsoenstraat. Die aantasting van het karakteristieke stadsgezicht lijkt na veel protest inmiddels van de baan, het bouwblok is nu naar achteren geprojecteerd. Zover echter, dat het tot minder uitzicht en daardoor problemen leidt bij de achterburen in het appartementencomplex aan de Dr. Huber Noodtplaats.
Ook precedentswerking en rechtsgelijkheid zjn ingebracht bij de onderbouwing van de bewaren. Als de ontwikkelaar het erf van Plantsoenstraat 73 praktisch mag volbouwen dreigt volgens de omwonenden complete verstening van de Plantsoenstraat. Immers: wat de een wordt toegestaan, kan een ander niet worden onthouden. Dan kunnen alle (groene) ruimtes tussen de villa’s, zo vrezen ze, te gelde worden gemaakt voor nieuwbouw.
Juist die afwisseling van groen en steen is één van de sterke punten in het karakteristieke straatbeeld, blijkt uit het omvangrijke bezwaardossier ‘En wij dan?’ van achterbuurman Paul Jansen, die een beroep moest doen op de Wet Openbaarheid van Bestuur om allerlei zaken boven water te krijgen. Hij en andere omwonenden pleiten voor herstel van de groene glorie van weleer. Ook de adviescommissie Welstand en Monumenten kraakt kritische noten. Deutekom, kan zich vinden in een groot deel van de bezwaren en heeft haar nood geklaagd bij het college van b en w, dat over de vergunningen gaat, en de gemeenteraad van Doetinchem. Deutekom wordt daarbij gesteund door Heemschut, de grootste landelijke erfgoedvereniging in ons land.
De gemeente zegt in een reactie in weekblad Het Vizier van 26 juli dat het plan voor Plantsoenstraat 73 nog in een uitwerkende fase van de initiatiefnemer verkeert en er nog niets definitief is. De gemeente wil graag een plan dat past in een visie voor het grotere gebied op en rond de Dr. Huber Noodtplaats en zegt daarbij ook de buren vroegtijdig te willen betrekken.
Plantsoenstraat 73 is een schepping van stadsarchitect Jan Ovink sr. (1836-1925), die vrijwel alle bebouwing in de straat ontwierp. De bouwsom bedroeg, samen met drie andere panden in de straat, 24.560 gulden. Een zekere Eshuis was in 1886 de eerste bewoner. Andere bekende bewoners waren dr. Levenkamp (rector gymnasium), meester Bakker (hoofd Plantsoenschool) en kleermaker Ernst, die tot 1963 een zaak had in de Hamburgerstraat. Latere vestigingen waren die van Sterpolis, Samenwerkingsverband Oost-Gelderland en assurantiekantoor Hunting. Op de plaats van het naastgelegen complex met winkels en appartementen stond tot 1967 de monumentale villa Viletta, waarvan dokter Blokhuis de bekendste bewoner was. In het winkelcomplex kwam Albert Heijn, die al weer lang geleden is verhuisd naar de Rozengaardseweg.
—————————————–
Fotobijschriften:
– Voorzijde Plantsoenstraat 73. Foto: Rob Lureman
– De villa als hoeksteen van het straatbeeld Foto: Rob Lureman. (Moet ik nog maken, liever, historische, nostalgische foto van de groene Plantsoenstraat
– Zijkant van de villa met twee door een zakgoot gescheiden schilddaken die ter wille van meer woonruimte vervangen zouden moeten worden door één schilddak met omlopend plat. Foto: Rob Lureman
– Titelblad van het bezwaar-dossier ‘En wij dan? ’ van Paul Jansen, één van de achterburen. Linksonder op de cover: de deels door ontworpen nieuwbouw ingeklemde villa met nieuw dak. (Dit breng ik nog even langs).
Doetinchem, 31 juli 2022
College van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad van Doetinchem
Raadhuisstraat 2 7001 EW Doetinchem
Geacht college, geachte leden van de raad,
Wij zijn bezorgd over de toekomst van de monumentale villa Plantsoenstraat 73 te Doetinchem. Dit nadat wij kennis hebben genomen van:
* artikel in het Doetinchems Vizier van 26 juli jl. * onrust onder omwonenden over de bouwplannen *de rapportage ‘EN WIJ DAN?’ van overbuurman Paul Jansen d.d. 15 juni jl.
Indachtig onze doelstelling, waardoor wij als belanghebbende dienen te worden aangemerkt, willen wij uiting geven aan onze bezorgdheid over de bouw- en inrichtingsplannen.
Hoewel de plannen blijkbaar nog in een uitwerkende fase verkeren, doemen in de ontwerpen en voornemens ingrepen op die een aantasting betekenen van de cultuurhistorische en architectuurhistorische waarden van de uit 1886 daterende villa, een schepping van Jan Ovink senior (1836-1925) uit de bekende Doetinchemse architectenfamilie.
Wij doelen op vervanging van de kap met het oogmerk meer woonruimte te creëren. De huidige twee door een zakgoot gescheiden schilddaken zouden worden ingeruild voor een schilddak met omlopend plat en toevoeging van dakkapellen, ook in het zichtveld, waar die nu nog ontbreken. Dat is een ernstige aantasting van het karakter van het beschermde gemeentelijk monument. Als dit ontwerp kracht van uitvoering krijgt, menen wij de vereiste toestemming te moeten ontraden.
Een ander punt, dat bij ons bezwaren oproept, is de dreigende verstening van het deels nu nog onbebouwde erf. Met name door nieuwbouw tot aan de rooilijn van de Plantsoenstraat in het tussenstuk met de villa van buurman-makelaar Ten Hag. Juist die groenstroken tussen de karakteristieke villa-bebouwing versterken het afwisselende en speelse karakter van het straatsilhouet, dat nog een extra groene dimensie krijgt met het tegenovergelegen plantsoen. Hoewel het tot de opkomst van het autoverkeer nog fraaier en lommerrijker was (met de weelderige thans in parkeerplaatsen veranderde voortuinen), is de Plantsoenstraat nog steeds één van de mooiste straten van Doetinchem. Dat willen wij, uit cultuurhistorische en architectuurhistorische overwegingen, graag zo houden.
Als het onverhoopt toch tot volbouwen van de groenstrook zou komen, willen wij ook wijzen op het gevaar van precedentswerking. Immers wat de één wordt toegestaan, kan een ander uit oogpunt van rechtsgelijkheid moeilijk worden onthouden. Daardoor dreigt in het ergste geval totale verstening van de Plantsoenstraat. Moeten we dat als Doetinchem willen? Terugliggende nieuwbouw i.p.v. bebouwing tot aan de rooilijn van de Plantsoenstraat zou in het tussenstuk met de buurman-makelaar al een verbetering zijn. Daardoor blijft ook meer zicht op de monumentale zijgevel van nr. 73 behouden. Tegen de vervanging van het voormalige, niet beschermde Wereldwinkelpand in de achtertuin hebben wij, in het kader van het begrip ‘nieuw voor oud’, geen bezwaar, mits de bouwhoogte acceptabel blijft in relatie tot het monument. Bedenkingen koesteren wij wel tegen de toevoeging van de ontworpen glazen entree aan de voorgevel.
Wij hopen dat u onze bezwaren en bedenkingen in uw besluitvorming wilt betrekken.
Met vriendelijke groet,
Huub Koster, voorzitter
voorzitter@deutekomhistorie.nl
tel. 0651450239
1 reactie. Reactie plaatsen
De vervanging van de dubbele kap lijkt me niet zo’n groot probleem: het wordt zoals bij alle andere villa’s in de omgeving en in die tijd gebruikelijk.
De verstening van de omgeving lijkt me wel belangrijk om aan de orde te stellen, maar volgt voor een deel uit gemeentelijk parkeerbeleid: parkeren op eigen erf. Daar valt wel wat voor te zeggen maar heeft tot gevolg dat al de voortuinen verstenen. Bijgebouwen in de tuin? In strijd met het bestemmingsplan, moet een discussie ober gevoerd worden. In die discussie actief participeren! Wat is de status van het plan? Waar zit het aanknopingspunt voor commentaar? Wat is de positie van de gemeente (erfgoed en commissie RK) Is er een bestemmingsplan wijziging noodzakelijk? zo ja waar zit dat in de procedure? Wie is de eigenaar en is hij werkelijk betrokken bij de CH kwaliteit? Zo niet, leg contact en voedt hem op. Hij heeft kwaliteiten in handen die hij te gelde kan maken! Kennen jullie de architect? die kan ook nog weleens zijn opdrachtgever op goed gedachten brengen!